Waarheid en Waarheidsgetroutheid - Charles Spurgeon
Inleiding
“O Here, is U oë nie op die waarheid nie?” – Jeremia 5:3
Die allusie is nie na die dogmatiese waarheid van God of waarheid in die abstrakte nie, maar na praktiese waarheid soos dit in die harte en lewens van mense behoort te wees. Dit kan gelees word as: “Here, is U oë nie op waarheidsgetroutheid nie?” Of “Op getrouheid?” Die Here het hulle beveel om ‘n enkele waarheidsgetroue man in Jerusalem te vind, en Jeremia antwoord dat, as waarheid gesoek moet word, die Here self die beste weet waar dit is, want Sy oë is altyd daarop gerig. In hierdie hoofstuk het jy, ek weet, opgemerk toe ek dit gelees het, dat ons ‘n vreeslike beskrywing het van die toestand van dinge in die dae van die profeet Jeremia. Ons het ook ‘n hartverskeurende stel van prente van onwaarheidsgetroue mense wat met ‘n grim en grafiese aanraking geskets is, wat my vreemd herinner aan die reeks van Hogarth se sketse bekend as, “The Rake’s Progress”. Hulle hou die spieël op nie net vir die lewe nie, maar vir die hart van die mense van daardie tyd. Jerusalem was verrot tot die kern – die volk was deurlopend bedrieglik.
Die Bedrieglike Toestand in Jerusalem
In vers 27 lees ons: “Soos ‘n hok vol voëls, so is hulle huise vol bedrog.” Hulle het planne sonder getal gehad, samenswerings sonder einde, en truuks sonder perke wat in hulle gedagtes beweeg het soos voëls wat saam in ‘n klein hok bymekaar was. Wat erger kan gesê word? Wanneer ‘n hart bedrieglik en krom is – wanneer opregtheid verdwyn het – is dit gereed om die saad van elke boosheid te wees. Enige misdaad is moontlik vir ‘n leuenaar! Hy wat verrot is deur valseheid, sal in die aangesig van versoeking uitmekaar breek. ‘n Man van moedige, uitsprekende boosheid is baie meer hoopvol as ‘n slinks, listige huigelaar! Hierdie bedrieglike mense het begin deur onwaar teenoor hulle medemense op te tree. God daag hulle uit om deur die strate van Jerusalem te hardloop en te sien of hulle ‘n man kon vind wat geregtigheid uitvoer en die waarheid soek. Hy sê dat hulle nie eens dikwels eerlik was teenoor diegene wie se behoeftes die meeste om guns vra nie. “Hulle oordeel nie die saak nie, die saak van die wese en die reg van die armes oordeel hulle nie.” Hulle was nie opreg in gevalle waar hulle behoort het om welwillend te wees nie. Hulle het selfs die weduwee en die weeskind bedrogen!
Die Gevaar van Bedrog
Wanneer ‘n man eenmaal ‘n boosheid begin toep, sal alles wat in sy net kom, vir hom wees, en hy sal die weeskind net so maklik bedrog maak as enige ander. Gierigheid vernietig die menslike natuur. Bedrog van mense is ‘n baie algemene vorm van onwaarheid, beide in die openlike bedrog van die handel en die meer stil bedrog van die alledaagse lewe. Handelaars dink dikwels dat dit nutteloos is om die eerlike waarheid, selfs aan mekaar, te vertel, en so word die samelewing ‘n netwerk van bedrog en valseheid. Dit is ‘n vreeslike ding wanneer mense nie vertrou kan word nie; wanneer hul woord net wind is; wanneer hulle, sonder dat dit in hulle voordeel is, net so maklik sal lieg as om nie te lieg nie.
Die Gevaar van Vals Edelemaking
God red ons van daardie vorm van bedrieglikheid, want dit lei na iets erger. In die tweede vers sê dit dat hierdie mense selfs ontrou was teenoor hul eed! “Hulle sê, ‘Jehovah leef,’ maar sekerlik sweer hulle vals.” Hulle het nie geskrik om die heiligste naam van al die name op hul lippe te neem en God as getuienis vir ‘n leuen aan te roep nie! Hy wat so ver gegaan het as bedrog, sal nie altyd by valsheid stop nie. Wat ons bloed laat afkoel om te dink oor, kan tog deur ons gepleeg word as ons die eerste stappe in bedrog neem.
Ontrou in Huwelike
Omdat hulle so ver gegaan het in valsheid, is dit geen wonder dat hulle nie getrou was aan hul huweliksbelowe nie. Ek hoef nie die sterk uitdrukking te lees waarin die profeet die hoerery en egbreuk van daardie tyd beskryf nie, wanneer hulle nie geskrik het om rou in hul huise te bring en die grootste hartseer en ellende vir hul vroue te veroorsaak nie, deur hul passie te volg nie – want hy wat verraai is teenoor God sal gou ontrou wees aan alle huislike bande. Wat kan ons verwag, selfs wanneer ‘n man ongodsdienstig is, as hy nie alreeds onrein is nie?
Valsheid en Ontrouheid in Samelewing
Ek het dikwels opgemerk dat wanneer mense wat bely om godsdiensig te wees, van die pad van God afdwaling, dit dikwels gebeur dat as jy hulle huis toe volg – nie na die huis van hul vrou en kinders nie, maar na hul gunsteling plekke – jy ‘n verrotting van die lewe sal ontdek waarvan die eksterne waarnemer min gedink het! Net die oordeel dag sal onthul hoe baie haardkaste deur die wrede ontrouheid van mans wat diegene wat hulle beloof het om te beskerm, vernietig het, verwoes is!
God as ‘n Waarheidsdetektor
Die profeet se oproep was dié van ‘n heilige man na God. Hy sê, in wese: “O Here, is U oë nie so dat U die waarheid en bedrog kan onderskei nie? U speur die waarheid uit. Wat aan U gebring word as aanbidding, kan U weet of dit opreg is of nie. U kan die masker van die voorgee sien en die hart deur die uiterlike professie lees.” God is die detekteerder van bedrieërs en valshede en deur Sy onfeilbare oordeel sal die waardevolle van die vuil geskei word – “want die Here is ‘n God van oordeel en by Hom word aksies geweeg.”
Praktiese Instruksies: Lesse oor Waarheid
Ek dink daar is vier lesse, en die eerste is die absolute dwaasheid van alle pretensies. Huigelary is totaal nutteloos, want God sien deur dit. Jy kan dalk vir ‘n tyd die mense rondom jou bedrieg, maar jy kan nooit God bedrieg nie. Dit is nie dat jy die Here net vir ‘n kort tyd kan mislei en dan later ontdek word nie. Nee, jy kan Hom nie mislei nie, selfs nie vir ‘n oomblik nie. God lees ons soos ons ‘n boek lees. Hy sien deur ons soos ons deur ‘n deursigtige glas sien.
Die Waarde van Waarheidsgetrouheid
Die tweede les is die groot waarde van waarheidsgetrouheid. Die groot waarde daarvan is dit – dat dit alleen deur God beskou word in sake van godsdiens. Sy oë is op wat waar is in ons, en al die res is nie werd om Sy aandag te verdien nie.
Die Invloed van Waarheidsgetroude Mense
Die derde les is die invloed van waarheidsgetroude mense. Die invloed van werklik waarheidsgetroude mense is te wonderlik om oor te slaan. Eerstens, dit is so groot met God dat een van hulle ‘n stad van vernietiging kan red! Jerusalem was vol van alle boosheid en God het gesê: “Sal Ek nie sulke mense straf nie?” Tog het Hy ook gesê: “As daar een is wat geregtigheid uitvoer en die waarheid soek, sal Ek dit vergewe.” Hy sal ‘n stad red om die rede van een man!
Afronding: Die Krag van Waarheid
Daarom, mag jy altyd waar wees, en mag die Here jou aanneem, selfs wanneer jy voel dat jy maar min het. Mag jy die waarheid soek en nie kompromieë aangaan nie, sodat die Here jou sal seën in jou reis na die volle waarheid van God in Christus.
Dit moet so wees—God seën ons om ons seën vir ander te maak! Een goeie man kan ‘n hele distrik bevoordeel. Vraag van God dat jy so opreg en waarheidsgetrou mag wees, dat Hy diegene rondom jou vir jou seëninge mag seën. Hierdie invloed is so groot dat dit nog nooit aan enige man toegedig is weens sy rykdom nie. God het nooit ‘n stad gered omdat daar ‘n miljoenêr in was nie—dit mag dalk wees dat Hy die teenoorgestelde gedoen het! Ek het nog nooit gehoor van ‘n stad wat gered is omdat daar ‘n geleerd man in was, of ‘n welsprekende man nie, of omdat daar ‘n groot argitek in was nie. Nee, nee, nee! Die Here is geen aanhanger van mense nie en Hy sien nie soos die mens sien nie. Oprechtheid voor God word goedgekeur—ware vertroue op Christus die Here word aanvaar—en hiervoor seën Hy ons en ander deur ons.
Die Invloed van Waarheidsgetroue Mense
En let op, nog een ding, liewe vriend. As jy opreg voor God is en jy gebeur om tussen mense te wees wat jou verag en verwerp, is dit ‘n hartseer ding om te sê, maar dit is waar en ‘n bewys van die groot invloed van waarheidsgetroue mense—jou woord, wanneer jy vir God spreek, sal wees soos vuur en diegene rondom jou sal soos hout wees en dit sal hulle verteer! As jy nie ‘n geur van lewe vir lewe vir mense is nie, sal jy ‘n geur van dood vir dood vir hulle wees. En let op, as die Christelike Kerk sendingarbeiders uitstuur, soos ek hoop dat dit dalk wakker word om in die aantal wat dit behoort, en hulle word verwerp—ons moet nie die gevolgtrekking maak dat hulle dan geen invloed gehad het nie. Maar, ernstig en vreesaanjaend soos dit is, is dit ‘n feit dat die prediking van die Evangelie ‘n getuienis teen die nasies sal wees en dit sal die ewige doel van die Here vervul! Dit bewys alles hoe sterk die invloed van ‘n waarheidsgetroue man is. Hy is nooit net ‘n “chip in die pap”—daar is ‘n geur in hom. Hy wat opreg is in sy verhouding tot God, is ‘n doeltreffende opererende oorsaak waarvoor die gevolge gegee sal word. Hy kan nie net ‘n naam of nietigheid wees nie—hy moet resultate produseer deur sy invloed. Hy het krag en hierdie krag sal, volgens die mense met wie hy in aanraking kom, of seëninge bring, of andersins ‘n groot verantwoordelikheid inhou vir diegene wat dit weerstaan!
Wees Waar, Lewe met God
Gaan, ek vra jou dan, liewe vriende, en leef met God en wees dan nie bang om met mense te leef nie. Wie hulle ookal mag wees, sal God jou krag oor hulle gee en krag met Homself namens hulle.
Die Benodigheid van Oprechtheid
Om af te sluit, laat ek jou in die vierde plek, die laaste les aanspoor, naamlik—die noodsaaklikheid en die middele om waar en opreg voor Hom te wees wie se oë die waarheid aanskou. My eerste argument is dit—hierdie tye vereis dit. Dit is ‘n tyd van truuks en bedrog. O, die bedrieglike, die leuens—jy kom dit oral teë in boeke en ontelbare pamflette. Elkeen wat die wêreld beweeg, moet ‘n afslagtafel saamneem om die waarheid van die bewerings wat gemaak word, te ontdek. Wees, daarom, nog meer waar!
Die Bedrog van Popery
Op die oomblik is daar ‘n leuenagtige invloed van die ergste soort wat deur ons stad beweeg ten gunste van die rooms-katolisisme. Ek verwys nie na die eerlike Katolieke priester wat moedige opregtheid voor ons toon nie, maar na daardie mense wat as Protestantse predikante wil wees, maar die mense mislei en hulle stadig wegneem van die leerstellings van die Hervorming en die Evangelie van Christus. Die land wemel van Jesuitiese kerkmense wat na Canterbury kyk, maar na Rome roei! Oral in die samelewing kom jy met hierdie vermomde invloed in aanraking! Is daar nie hospitale nie, nie ver van hier nie, wat eenvoudig net huise vir proselitisme is? Is daar nie susterskappe wat meer bedoel is vir die maak van Romeine as vir die genesing van die siekes nie? Hoekom, ons is omring deur diegene wat allerhande afpersings aanbied, waarvan die enigste doel is om die mense van die Evangelie weg te koop! Is daar ‘n huis waar hierdie susters en broers nie sal ingaan, indien hulle dit kan, met geskenke en sogenaamde liefdadigheid nie, wat probeer om die siel van die armes te koop, sodat hulle hulle in die donkerte kan dompel wat hulle self omhul? Die net kom nader aan ons as ooit, en ons kan nie anders as om die gaas te voel nie!
Die Waarheid van God as Wapen
Die Waarheid van God is die manier om die net te sny! Die Waarheid van God is ‘n reguit, opregte, skerp swaard en jy moet dit net goed gebruik en die gaas van bedrog sal verdwyn! Hulle mag land en see omring en proseliete maak as hulle wil, maar ons sal die ewige Evangelie van die geseënde God preek en ons sal bid dat almal wat daarvan hou, dit sal leef en waar wees en reguit wees, ongeag wie donker en misterieus mag wees! Ek sal dit verag om ‘n volgeling van my oortuiging te maak deur enigiets wat ek glo, weg te steek, of deur dit nie duidelik in die lig te stel nie, of deur afpersing en bedrog! As mense nie deur waarheid gered kan word nie, kan hulle beslis nie deur leuens en truuks gered word nie.
Die Noodsaaklikheid van Waarheid in ons Lewe
Laat ons dan waar wees, broers en susters, ons almal, en ons mag nie die resultaat bevraagteken nie. Kom die Prins van Duisternis teen die Lig van God! Hy kan nie teen Hom stand hou nie. Ons tye vereis ons opregtheid. So vereis ons God dit ook. Ek het dit reeds gesê en ek hoef nie die ernstige stem te herhaal nie. So vereis ons siel dit. Ons ewige welstand vereis dit. O, daar mag geen misverstand wees oor ons opregtheid voor God nie, want wanneer dit by die sterwenswerk kom, sal niks ons ondersteun nie, behalwe opregtheid! Wanneer die hypocriet in die lig van die oordeelstafel kom, waar sal hy dan wees? Ah, Judas, kom en gee jou Meester weer ‘n soen! Verraai Hom weer, as jy durf! Sien hoe die verraaier vlug! Hy kan nie die Lig van God verdra nie, en dieselfde geld vir mense wat soos hy is! Mag jy nooit een druppel van Judas se bloed in jou are hê nie. God neem dit weg as dit daar is.
Die Hel van Valsheid
Dit is ‘n vreeslike ding om onwaar te leef. Dit is ‘n soort kleiner hel om rond te beweeg en te voel dat jy nie die regte woord in elke samelewing gespreek het nie. Jy het bitter teen ‘n sekere persoon gepraat toe hy nie daar was om homself te verdedig nie, en nou moet jy hom ontmoet en sy bewondering in die teenwoordigheid van diegene wat jou vroeë tirade gehoor het, fop! Jy is in ‘n ongemaklike posisie—’n wurm in ‘n kring van vuur kan nie meer pynlik beweeg nie! Ek dank God dat ek altyd geleer het om vir ‘n man te sê wat ek van hom dink, en ek vind nie dat ek vyande maak deur dit te doen nie. Nee, diegene vir wie ek die hardste dinge gesê het, is sommige van my beste vriende vandag! Ek is seker daar is geen reguit pad, geen maklik pad, soos dié van reguit opregtheid teenoor ons medemense nie, en daar is geen reg pad vir die ewigheid soos dié van reguit eerlikheid voor die lewende God nie! Mag Sy Gees hierdie uitnemendheid in ons werk, want Hy is die groot Outeur van waarheid in die innerlike dele.
Die Gees van Waarheid en Lig
Ons almal is krom van geboorte. Ons dwaal af, ons spreek leuens van ons kinderjare af! Een van die eerste dinge wat ‘n kind doen, is om iets wat nie waar is, te sê, en ouers, soms, leer hulle kinders om vals te wees deur te lag vir hulle klein bedrog. Ja, en hulle sal vir hul kinders vertel wat nie waar is nie as ‘n soort speelse kinderlike ontspanning. Maar dit sal nie werk nie!
Charles Spurgeon